Dlaczego opłaty za śmieci wciąż rosną?

Na początku tego roku w wielu gminach doszło do znacznego wzrostu stawek za odbiór odpadów komunalnych od mieszkańców. W niektórych przypadkach skala podwyżek była drastyczna i dochodziła do poziomu o 50% wyższego niż dotychczas. Póki co, sytuacja ta nie dotknęła mieszkańców gminy Siewierz, ponieważ jesteśmy jeszcze przed wyłonieniem wykonawcy na odbiór i zagospodarowanie odpadów. Po jego rozstrzygnięciu w tym roku okaże się jakie będą stawki opłat za odbiór śmieci w latach 2026-2027. Warto podkreślić, że aktualna stawka w naszej gminie Siewierz jest najniższa w regionie.

Warto jest przypomnieć, że ostatnia zmiana opłat za odbiór odpadów miała miejsce w roku 2021. Podstawowa stawka wzrosła wówczas z 18,50 do 22 złotych. Trzeba jednak zaznaczyć, że do systemu odpadowego w 2024 roku dopłaciliśmy z ogólnego budżetu gminnego 169 tysięcy złotych. System gospodarowania odpadami komunalnymi jest tak skonstruowany, że powinien się sam finansować. Oznacza to, że opłaty wnoszone przez mieszkańców powinny w całości pokrywać wszystkie koszty związane z odbiorem i zagospodarowaniem odpadów komunalnych. Z drugiej strony wpływy z tych opłat nie mogą być przeznaczone na inne cele.

Oto czynniki, na które mamy bezpośredni wpływ i od których zależy wysokość opłat:

- wzrost ilości śmieci, które każdy z nas produkuje w ramach swojego gospodarstwa domowego,

- sposób segregowania odpadów – im bardziej dbamy o prawidłową segregację odpadów, tym mniejsze są koszty utrzymania całego systemu gospodarki odpadami,

- unikanie opłat lub też niewypełnianie zgodnie ze stanem faktycznym deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Jeżeli chodzi o ilość odpadów segregowanych, to po spadku w latach 2022-2023 w ubiegłym roku odnotowaliśmy wzrost. Warto byłoby tę tendencję utrzymać.

Do czynników zależnych od Unii Europejskiej, państwa i gminy zalicza się między innymi:

- brak przepisów w polskim prawie dotyczących tzw. rozszerzonej odpowiedzialności producentów; obecnie producenci wprowadzają produkty do obrotu, ale nie współfinansują kosztów ich zbiórki i zagospodarowania,

- kary za brak osiągania przez gminy określonych ustawowo poziomów recyklingu,

- wzrost tzw. opłaty marszałkowskiej, która wynika z ustawy o ochronie środowiska i co roku wnoszona jest do Urzędu Marszałkowskiego za korzystanie ze środowiska naturalnego.

- szeroki zakres usług świadczonych przez gminy: odbiór, transport i zagospodarowanie poszczególnych frakcji odpadów z nieruchomości, prowadzenie Punktu Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych, odbiór odpadów wielkogabarytowych, elektrycznych i elektronicznych.

Powyższy zakres usług jest dziś standardem, do którego się przyzwyczailiśmy. Gdyby został ograniczony, zapewne odczulibyśmy to natychmiast.

Istotną rolę odgrywają też czynniki zależne od gospodarki i sytuacji na rynku, takie jak:

- podejście projektantów i producentów towarów, które kupujemy – produkty pakowane są w coraz większe opakowania, często podwójne,

- słabo rozwinięty rynek surowców wtórnych,

- koszty przetwarzania i odzysku, unieszkodliwiania i utylizacji odpadów niebezpiecznych.

W gminie Siewierz nieruchomości zamieszkałe objęte są kompleksowym systemem gospodarowania odpadami. Gmina płaci firmie za każdą tonę odpadów odebranych od mieszkańców. Ceny za odbiór odpadów są ustalane w wyniku przeprowadzonego postępowania przetargowego. Firmy startujące w gminnych przetargach przedkładają coraz to wyższe oferty. Jest to nieuniknione, a powody są następujące: aktualny poziom inflacji, coraz wyższa opłata marszałkowska, rosnące ceny paliw i energii elektrycznej, wzrost wynagrodzenia pracowników i stale rosnące koszty zagospodarowania odpadów, na które składają się:

- koszty przetwarzania i odzysku w instalacjach technologicznych,

- koszty unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych,

- koszty wyposażenia nieruchomości w worki do zbierania odpadów.

Gmina Siewierz ogłosiła wszczęła procedurę przetargową w celu wyłonienia wykonawcy, który świadczyć będzie usługi w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów w latach 2026-2027. W opisanej powyżej sytuacji można się spodziewać, że po jego rozstrzygnięciu wzrośnie stawka opłaty śmieciowej. Nie przesądzając o wynikach przetargu już dziś skupmy się na tym, co od nas zależy. Niechaj każdy zacznie sam od swojego gospodarstwa domowego. Po pierwsze, zróbmy wszystko, aby ograniczyć do minimum ilość wytwarzanych przez nas odpadów, w szczególności tych zmieszanych. Po drugie, konsekwentnie i starannie segregujmy odpady.

Warto też uzmysłowić sobie, jakie są unijne wymogi w tym zakresie. Otóż każde państwo należące do Unii Europejskiej zobowiązane jest do przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych. Tymczasem w całej Polsce uzyskanie wymaganych poziomów w tej kategorii to bardzo duży problem. Podobnie jest w gminie Siewierz.

Zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku, gminy zobowiązane są osiągnąć ten poziom w wysokości co najmniej:

- 35% w 2023 roku,

- 45% w 2024 roku,

- 55% w 2025 roku.

Tymczasem uzyskane dotychczas przez naszą gminę poziomy to:

- 27,73% w roku 2023,

- 29,84% w roku 2024.

Jak widać przed dwoma laty zabrakło nam nieco ponad 8%, a w ubiegłym roku już niemal 15%, gdyż wskaźniki wciąż rosną i ten „króliczek” nam ucieka.

Za brak osiągnięcia wymaganych poziomów grozi kara pieniężna wymierzana przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska. Ze względu na obowiązek osiągnięcia wymaganego poziomu recyklingu udostępniamy do wypełnienia przez naszych mieszkańców ankietę, która dotyczy zagospodarowania bioodpadów. W imieniu swojego gospodarstwa domowego wypełnij starannie ankietę, którą dołączamy do tego wydania „Kuriera Siewierskiego”, a następnie dostarcz ją do Punktu Obsługi Interesanta, który znajduje się na parterze Urzędu Miasta i Gminy Siewierz przy ul. Żwirki i Wigury 16 w terminie do 30 czerwca 2025 roku.

Dane zawarte w ankiecie wykorzystane będą do celów sprawozdawczych przy obliczaniu osiągniętego poziomu przygotowania odpadów do ponownego użycia i recyklingu. Wspólnie możemy uniknąć wysokich kar, jakie nam grożą i obciążają budżet naszej gminy, na czym wszyscy tracimy. Każdemu odpowiedzialnemu mieszkańcowi za dostarczenie do urzędu wypełnionej ankiety z góry serdecznie dziękujemy. (RN KS)